ދިވެހިރާއްޖޭގެ އިދާރީ ދާއިރާތައް ލާމަރުކަޒީ އުސޫލުން ހިންގުމުގެ ގާނޫނަކީ 2010 ވަނަ އަހަރު ދިވެހިރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީގެ ފުރަތަމަ ސަރުކާރުން އޭރުގެ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހަށް ހުށައަޅާ ފާސްކުރެވުނު ވަރަށް މުހިއްމު ގާނޫނެކެވެ. 2008 ވަނަ އަހަރު ފާސްކުރެވުނު ދިވެހިޖުމްހޫރިއްޔާގެ ގާނޫނުއަސާސީގެ އަސާސީ ސިފައެއް ކަމުގައި ކަނޑައަޅާ ވަކި ބާބެއް ލާމަރުކަޒީ ނިޒާމަށް ޚާއްސަ ކުރެވިފައިވުމަކީ ވެރިކަން ހިންގުމުގައި މި އަސާސްގެ މުހިއްމުކަން ރަމްޒުކޮށްދޭ ކަމެކެވެ. ލާމަރުކަޒީ ގާނޫނުގެ މައިގަނޑު މަގްސަދަކީ ރާއްޖޭގެ އިދާރީ ހިންގުން ލާމަރުކަޒުކޮށް ރަށްރަށް ތަރައްގީކޮށް ހިންގުމުގައި އެރަށެއްގެ ރައްޔިތުންގެ ބައިވެރިވުން ހިމެނުމެވެ. ރަށްރަށުގެ ރައްޔިތުން އިތުބާރުކުރާ ބަޔަކު ރައްޔިތުންގެ ވޯޓުން އިންތިޚާބްކުރުމެވެ. އެ ރަށެއްގެ އިހުތިސާސްގެ މިލްކުވެރިކަން އެރަށަކަށް ދިނުމެވެ. އެރަށެއްގެ މުއްސަނދިކަން އެރަށަކަށް ހޯދައިދިނުމެވެ.

2010 ވަނަ އަހަރު ލާމަރުކަޒީ ގާނޫނު ފާސްކޮށް އަމަލު ކުރަން ފެށި ނަމަވެސް ލާމަރުކަޒީ ނިޒާމް ފުރިހަމަވެ ފައްކާވުމަށް އަބަދުވެސް ގެންނާންޖެހޭނެ ހެޔޮ ބަދަލު ހުންނާނެކަން މިޕާޓީން ގަބޫލްކުރަމެވެ. އެގޮތުގެ މަތިން 2018 ވަނައަހަރު އުފެދުނު މިޕާޓީގެ ދެވަނަ ސަރުކާރުގައި ލާމަރުކަޒީ ނިޒާމު ފުރިހަމަ ކުރުމަށް 19 ވަނަ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހަށް މުހިއްމު ގިނަ އިސްލާހުތަކެއް ހުށަހެޅުނެވެ. އެމް.ޑީ.ޕީ ގެ ފުރިހަމަ މެޖޯރިޓީ އޮތް އެ މަޖިލިހުން ފާސްކުރި ގިނަ އިސްލާހުތަކުގެ ސަބަބުން ކައުންސިލްތަކުގެ މާލީ ފުދުންތެރިކަން އިތުރުވެގެން ދިޔައެވެ. ދައުލަތުން އެއަހަރަކަށް ކަނޑައަޅާ ބަޖެޓުގެ ވަކި އިންސައްތައެއް ކައުންސިލްތަކަށް ދިނުމަށް ޤާނޫނުގައި ކަނޑައެޅުނެވެ. ކައުންސިލްތަކުގެ އިހުތިސާސް ކަނޑައެޅި އިހުތިސާސްގެ މިލްކުވެރިކަން ރަށްތަކަށް ލިބިގެން ދިޔައެވެ. އިހުތިސާސްގައި ހިމެނޭ ބިންތަކުގެ ސީދާ ފައިދާ ކައުންސިލްތަކަށް ލިބި، ބިމާބެހޭ އެންމެހާ މުއާމަލާތް ކުރުމުގެ ބާރުވެރިކަން ކައުންސިލްތަކަށް ލިބިދިނެވެ. ސިޔާސަތު ކަނޑައެޅުމުގައި އަންހެނުން ބައިވެރިކުރުމަށް ރަށް ހިންގުމަށް އިންތިހާބުކުރާ ވެރިންގެ ތެރެއިން ވަކި މިނަވަރެއް އަންހެނުންނަށް ޚާއްސަ ކުރެވުނެވެ. ފުރިހަމަ ލާމަރުކަޒީ ނިޒާމެއް ހިންގުމަށް ބޭނުންވާ މާލީ، އިދާރީ، އަދި ސިޔާސީ މިނިވަންކަން ކައުންސިލްތަކަށް ފަހިވެގެން ދިޔައެވެ. ފަންނީ، ސިޔާސީ، އިދާރީ ފަރާތްތަކާ، ބައިނަލްއަގުވާމީ އެކި އެކި ޖަމިއްޔާ ޖަމާއަތްތަކާ އަދި އާއްމުންގެ ގިނަ ހިޔާލާ މަޝްވަރާއާއެކު ލާމަރުކަޒީ ގާނޫނަށް އެމް.ޑީ.ޕީގެ ފުރިހަމަ މެޖޯރިޓި އޮތް 19 މަޖިލިހުން ގެނެވުނު އިސްލާހުތަކާމެދު މިޕާޓީއިން ފަޚުރުވެރިވަމެވެ.

20 ވަނަ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުން މިދިޔަ ބުރާސްފަތި ދުވަހު ފާސްކުރި ބިނާވެށި ޕްލޭންކުރުމާ ހިންގުމުގެ ބިލަކީ 19 މަޖިލިހަށް ހުށައެޅި ދިރާސާކުރެވުނު ބިލެކެވެ. އެ ބިލު ދިރާސާކުރީ އެމް.ޑި.ޕީގެ މެޖޯރިޓީ އޮތް ކޮމިޓީއަކުންކަން ފާހަގަކުރަމެވެ. އޭރު އެ ބިލު ދިރާސާކުރި ކޮމީޓީގެ ވިސްނުމަކަށް ވެފައޮތީ ބިނާވެށި ޕްލޭންކުރުމާ ހިންގުމުގެ ގާނޫނު ފާސްކުރުމުގެ ކުރިން ލާމަރުކަޒީ ގާނޫނާ ފުށުއަރާ އެހެން މުހިއްމު ގާނޫނުތައް އިސްލާހުކުރުމެވެ. އޭރު އެ ބިލު ފަރުމާކޮށްފައިވާގޮތުން ލާމަރުކަޒީ ގާނޫނުގައި ރަށްރަށުގެ ބިނާވެށި ޕްލޭންކުރުމާ ހިންގުމަށް ކައުންސިލްތަކަށް ލިބިދީފައިވާ ބާރުތަކަށް ހުރަސްއެޅޭކަން ކޮމިޓީއިން ފާހަގަކޮށް ސަރުކާރުގެ ސަމާލުކަމަށް އެކަން ގެނެސްފައިވެއެވެ. އަދި އޭރު އަމަލުކުރަމުންދާ ބިނާވެށި ގާވާއިދުގައިވާ މިންވަރަކީ ބިނާވެށި ޕްލޭންކޮށް ހިންގުމަށް އެވަގުތައް ސަރުކާރާށް ފުދޭނެ މިންވަރުކަމަށް ކޮމިޓިއިން ގަބޫލުކުރާކަމާއި ވަކި ގާނޫނެއް އެކަމަށް ބޭނުންނުވާކަމަށް ކޮމިޓީއިން ފާހަގަކޮށްފައިވެއެވެ.

ލާމަރުކަޒީ ނިޒާމް ހަރުދަނާ ކުރުމަށް 19 ވަނަ މަޖިލިހުންކޮށްފައިވާ އިތުރު މަސައްކަތްތަކުގެ ތެރޭގައި ލާމަރުކަޒީ ގާނޫނާއި ފުށުއަރާ މުހިއްމު އެހެން ގާނޫނުތައް އިސްލާހުކޮށްފައިވެއެވެ. އެގޮތުން ދައުލަތުގެ މާލިއްޔަތު ގާނޫނު، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ބިމާބެހޭ ގާނޫނު، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޓޫރިޒަމް ގާނޫނު، ދިވެހިރާއްޖޭގެ މަސްވެރިކަމާބެހޭ ގާނޫނު އަދި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ފަޅުރަށްތަކާބެހޭ ގާނޫނު ފަދަ ގާނޫނުތައް ހިމެނެއެވެ.

20 ވަނަ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުގެ ފުރަތަމަ ދައުރަށް ސަރުކާރުން ހުށައަޅާ ފާސްކުރެވެމުންދާ ބައެއް ގާނޫނުތަކުގެ ސަބަބުން ލާމަރުކަޒީ ނިޒާމު އޭގެ އެންމެ ފުރިހަމަ ގޮތުގައި ހިންގުމަށް ކައުންސިލްތަކަށް ގިނަ ގުނަ ހުރަސްތައް ކުރިމަތިވާނެކަން ކައުންސިލްތަކުން ފާހަގަކޮށް މި ޕާޓީގެ ސަމާލުކަމަށް އެކަން ގެނެސްފައިވާތީ އެކަމުގެ ކަނބޮޑުވުން މި ޕާޓީއިން ފާހަގަކުރަމެވެ. ޚާއްސަކޮށް ބިނާވެށި ޕްލޭންކުރުމާއި ހިންގުމުގެ ގާނޫނުގެ ސަބަބުން ލާމަރުކަޒީ ގާނޫނުގައި ރަށްރަށުގެ ބިންޕްލޭންކޮށް ހިންގުމުގައި ރަށުގެ ރައްޔިތުންގެ ބައިވެރިވުމަކާ ނުލާ ރަށުގެ ބިން ޕްލޭންކޮށް ބޭނުންކުރުމަށް މަރުކަޒީ އިދާރާތަކަށް ފުރިހަމަ ބާރު ލިބިގެންދާނެކަން ފާހަގަވެއެވެ. އަދި މި ވަގުތު ކޮމިޓީ މަރުހަލާގާ އޮތް އާރބަން ޑިވޮލޮޕްމަންޓް ބިލް ސަރުކާރުން މިހާރު ހުށައަޅަފައިވާ ގޮތަށް ފާސްކުރެއްވިއްޖެނަމަ ލާމަރުކަޒީ އުސޫލުން ރާއްޖެ ހިންގުމަށް ގާނޫނުއަސާސީ އާއި ގާނޫނުތަކުގައި ކަނޑައެޅި މުހިއްމު އަސާސްތައް މުގުރިގެން ދިއުމުގެ ފުރުސަތު ބޮޑެވެ.

ކަންމިހެން އޮތުމާއެކު ސަރުކާރުގެ ސުޕަރ މެޖޯރިޓީއޮތް 20 ވަނަ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހަށް ސަރުކާރުން މިހާރު ހުށަހަޅާފައިވާ ލާމަރުކަޒީ ގާނޫނު ތަންފީޒުކުރުމަށް ހުރަސް އެޅިދާނެ ގާނޫނުތަކާމެދު ރަށު ކައުންސިލްތަކާ، ސިޓީ ކައުންސިލްތަކާ، އަތޮޅު ކައުންސިލްތަކާއި އަދި ގުޅުންހުރި މަދަނީ ޖަމިއްޔާ، ޖަމާއަތްތަކާ، ސިޔާސީ ޕާޓީތަކާއެކު ހުޅުވާލެވިފައިވާ، ބިނާކުރުވަނިވި މަޝްވަރާއަކަށް ދިއުމަށް ގޮވާލަމެވެ. އަދި އެފަދަ މަޝްއަރާއާއެކު މެނުވީ އެފަދަ ބިލުތައް ފާސްނުކުރުމަށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހަށް އިލްތިމާސްކުރަމެވެ.

މީގެ އިތުރުން، އަތޮޅު ކައުންސިލުތަކާއި ރަށު ކައުންސިލްތަކަކީ އަމިއްލަ ނަމުގައި ދަޢުވާކުރުމާއި ދަޢުވާ ލިބިގަތުމުގެ ބާރު ލިބިފައިވާ ވަކި ޤާނޫނީ ޝަޚްޞެއްކަން ދިވެހިރާއްޖޭގެ އިދާރީ ދާއިރާތަށް ލާމަރުކަޒީ އުޞޫލުން ހިންމުގެ ޤާނޫނުގައި ކަނޑައެޅިގެން ބަޔާންކޮށްފައި އޮތް ހިނދު، ރައީސް ޑރ. މުއިއްޒު އެ ކައުންސިލުތަކަށް ސިޔާސީ މުވައްޒަފުން އައްޔަނުކުރަމުންދަނީ ކަނޑައެޅިގެން ކައުންސިލުތަކުގެ ބާރު ކަނޑުވާލަންކަމުގައި މިޕާޓީން ދެކެމެވެ. އަދި، ލާމަރުކަޒީ ޤާނޫނުގެ ދަށުން އުފައްދާފައިވާ ކައުންސިލް އިދާރާތަކަށް ޤާނޫނުއަސާސީގެ 115 ވަނަ މާއްދާގެ (ޅ) ގެ ދަށުން ސިޔާސީ މުވައްޒަފުން އައްޔަނުކުރުމުގެ ބާރު ރައީސް ޑރ.މުއިއްޒަށް ލިބިވަޑައިނުގަންނަވާތީ، ކައުންސިލް އިދާރާތަކަށް ސިޔާސީ މުވައްޒަފުން އައްޔަނުކުރުން ހުއްޓާލުމަށް މިޕާޓީން ގޮވާލަމެވެ.